خط نستعلیق که به عنوان یکی از اصلی‌ترین و زیباترین قلم‌های زبان فارسی شناخته می‌شود، تاکنون الهام‌بخش خلق فونت‌های بسیاری بوده که از جمله آن‌ها باید به فونت میرزا اشاره کرد. این قلم با بهره‌گیری از دست‌نوشته‌های میرزا غلامرضا اصفهانی به عنوان یکی از مشهورترین خوشنویسان خط نستعلیق و شکسته نستعلیق ساخته شده و تلاش کرده ضمن حفظ ساختار اصلی این خطوط، جلوه‌های جذاب و نوینی را پیش چشم مخاطبان خودقرار دهد. در ادامه‌ی این مطلب از سایت فونت یار، تاریخچه شکل‌گیری و خصوصیات اصلی این قلم معرفی می‌شود.
داستان شکل گیری فونت میرزا
امیرمهدی مصلحی خالق قلم میرزا، از سال ۱۳۹۲ تلاش‌هایی را برای رسامی یک فونت جدید براساس نسخه‌های نستعلیق میرزا غلامرضا آغاز کرد و تا سال ۱۳۹۴، تابلو مشق مفردات را طبق این تجربه خلق نمود. سپس در سال ۱۳۹۵ توسط دکتر حمیدرضا قلیچ‌خانی به گروه نرم‌افزاری مریم معرفی شد تا فونت خود را تکمیل و ثبت کند. در طول تصحیح اشکالات قلم، بیش از هزار گلیف قلم میرزا طی ۳ نوبت رسامی شد تا با الهام از هندسه خط اصلی، به بهترین شکل ممکن درآید. خطوط به‌جامانده از میرزا غلامرضا دارای تناسب عالی در ضخامت حروف بود و همین هندسه کامل، نقش زیادی در خلق قلم میرزا ایفا کرد.
ویژگی های خط خوشنویسی و نستعلیق میرزا غلامرضا
در دوران قاجاریه، میرزا غلامرضا اصفهانی نمونه‌ای عالی از خط نستعلیق را به‌جا گذاشت که نسخه‌های اولیه‌ی آن متأثر از خوشنویسان قبلی بود، اما نسخه‌های نهایی‌اش شکل جدید و متفاوتی به خود گرفت. از جمله ویژگی‌های این ترکیب نوین می‌توان موارد زیر را نام برد:
- اجرای دقیق و پرداخت بی‌نقص حروف
- ترکیب‌بندی‌های متنوع و گوناگون در سیاه‌مشق‌ها
- قطعات پر دور و الف‌های کوتاه‌قامت همچون خط شکسته
- عیار بالا و استادانه در ترسیم دندانه‌ها و اتصالات
خصوصیات گرافیکی فونت میرزا
با نگاهی به کتیبه‌های برجای‌مانده از میرزا و بررسی ترکیبات آن‌ها، خصوصیات گرافیکی خاصی در قلم او مشاهده می‌شود. نحوه‌ی اجرای حروف در این قلم دارای هندسه‌ی مستحکمی است و برخی از قطعات موجود نیز کاملاً فرم‌محور و مستقل از ادبیات می‌باشد. این ویژگی‌ها پیش از این نیز مورد توجه بسیاری از استادان خوشنویسی نظیر رضا مافی، محمد احصایی و صداقت جباری برای ایجاد خطوط جدید قرار گرفته است.
نقاط قوت قلم میرزا در ساختار
علت الهام‌گیری فونت میرزا از قلم میرزای اصفهانی و عدم رجوع به دست‌نوشته‌ی خوشنویسانی همچون میرعماد، قابلیت جلی‌نویسی آن است که یک نقطه قوت مهم در طراحی فونت‌های رایانه‌ای محسوب می‌شود. از دیگر مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توزیع مناسب ضخامت از قوت‌ها به ضعف‌ها
- تناسب تشمیرها، دندانه‌ها و اتصالات
- ابعاد بزرگ‌تر و فاصله‌های گشادتر نسبت به بسیاری از خطوط مشابه
- عدم جویده نویسی و کوچک سازی کلمات
اهداف کاربردی فونت میرزا در طراحی
به گفته‌ی مصلحی، هدف از طراحی فونت میرزا گردآوری کامل‌ترین روایت از قلم میرزا غلامرضای اصفهانی است که به خوبی می‌تواند برای نوشتن کاشی، ساخت لوگوتایپ، طراحی اسم و هر کاربرد گرافیکی و هنری دیگری مورد استفاده قرار گیرد. فونت میرزا یک قلم نفیس و شابلونی برای خط نستعلیق است که طیف وسیعی از نوشتارهای رسمی و نیمه‌رسمی را پوشش می‌دهد و به راحتی برای متون طولانی یا طراحی‌های تکی و برجسته به کار می‌رود.
نکات بارز فونت میرزا
از نکات اصلی و بارز فونت میرزا باید به یکی بودن خوشنویس و طراح آن اشاره کرد که این امر، از تکرارها و حواشی بیجا کاسته است. همچنین تنوع بالای کلمات، رسامی کاملاً متفاوت و امروزی، پوشش‌دهی تمام ویژگی‌های نستعلیق در حروف و اعداد و… از نکات برجسته آن به شمار می‌رود. باید اشاره کرد که حروف فونت میرزا با کمترین نقاط ساخته شده‌اند و به راحتی کنار هم قرار می‌گیرند. این فونت شامل دو وزن اصلی و جلی است که وزن جلی آن بیشتر مناسب کتیبه‌نویسی و وزن اصلی آن مناسب نوشتار کتب و مجلات می‌باشد.
