اگر بخواهیم یکی از زیباترین فونتهای فارسی را که طرفداران زیادی در بین طراحان گرافیک دارد نام ببریم، باید به فونت اختیار اشاره کنیم. قلم اختیار (wm_Ekhtiar) با داشتن ویژگیهای بصری خاص و چشمنواز، یادآور دستنوشتههای کهن فارسی و عربی است و یکی از فونتهای پرطرفدار سایت فونتیار به حساب میآید. با ما همراه باشید تا با خصوصیات منحصربهفرد و نحوه شکلگیری این فونت آشنا شویم.
خط تعلیق، الهامبخش فونت اختیار
یکی از رایجترین شیوههای طراحی و ساخت فونتهای جدید، الهام گرفتن از خطوط اصیل و تاریخی در زبانهای مختلف است. در شکلگیری قلم اختیار نیز از خط کهن تعلیق الهام گرفته شده و ضمن رفع برخی ناخواناییها و افزودن خصوصیات جدید، یک فونت طراحی بسیار کارآمد ایجاد شده است.
تاریخچه خط تعلیق
در میان خطوط مهم خوشنویسی ایرانی، نام خط تعلیق به عنوان یادگار ارزشمندی از قرن چهارم و پنجم هجری قمری به چشم میخورد. این خط که در عصر زرین اسلامی شکل گرفت، طی قرنهای هشتم و نهم هجری قمری به اوج شکوفایی خود رسید و کاربرد روزافزونی یافت.
گفته میشود خط تعلیق از آمیزش خطوط رقاع و توقیع به دست آمده و به دلیل کاربرد بسیار در نگارش احکام حکومتی و نامههای دیوانی، به خط تَرَسُّل نیز معروف بوده است. البته طبق برخی منابع، خط تعلیق را متأثر از خطوط پیش از اسلام نظیر پهلوی کتابی میدانند؛ اما منابع دستنویس موجود، شباهت چندانی را بین این دو خط نشان نمیدهد.
باید افزود که با ترکیب خطوط نسخ و تعلیق و ایجاد خط زیبای نستعلیق، خط تعلیق به مرور زمان کاربرد خود را از دست داد و در قرنهای اخیر به فراموشی سپرده شد.
ویژگی های مشابه خط تعلیق و فونت اختیار
از آنجایی که در طراحی فونت اختیار از ساختار خط تعلیق الگو گرفته شده، برخی ویژگیهای عمده این خط نظیر پیچیدگی و پیوستهنویسی را میتوان در قلم اختیار نیز مشاهده کرد. باید دانست در شیوه نگارش «شکسته تعلیق»، پیوستگی و اتصال کلمات به حدی پیش میرود که مرز میان واژهها به سختی قابل تشخیص میباشد.
بارزترین ویژگیهای فونت اختیار عبارتند از:
- قلمی در بازه خوشنویسی و قلمهای هندسی
- دارای دورها و خمیدگی بسیار
- مکمل بودن زوایای حروف در همنشینی کلمات
خوشنویسان ایرانی؛ پدران معنوی خط اختیار
امیرمهدی مصلحی که در طراحی فونت اختیار از خط تاریخی تعلیق الهام گرفته، منابع مختلفی را مد نظر قرار داده است. در طول تاریخ، خوشنویسان مطرحی دست به استفاده و گسترش خط تعلیق زدهاند که از جمله آنها میتوان به هنرمندان زیر اشاره کرد:
- لطفعلی صدرالأفاضل (قرن سیزدهم)
- محمدکاظم واله اصفهانی (قرن سیزدهم)
- اسکندربیگ ترکمان منشی (قرن یازدهم)
- خواجه میرک منشی کرمانی (قرن دهم)
- خواجه اختیار منشی گنابادی (قرن نهم و دهم)
- درویش عبدالله منشی بلخی (قرن نهم)
- سلطانعلی مشهدی (قرن نهم)
- احمد بن علی شیرازی (قرن هشتم)
علت نامگذاری فونت اختیار
یکی از مهمترین منابع برای طراحی فونت اختیار (wm_Ekhtiar)، نمونههای خوشنویسی خواجه اختیار منشی گنابادی بوده و به همین دلیل، امیرمهدی مصلحی جهت پاسداشت او نام «اختیار» را بر فونت جدید خود گذاشته است.
مراحل طراحی قلم اختیار
از آنجایی که هدف از طراحی و ساخت «فونت اختیار» بازتاب گوشهای از زیباییهای خط تعلیق بوده، مراحل زیر برای ایدهپردازی و اجرای آن طی شده است:
- مشق از روی نسخههای خطی واله اصفهانی، خواجهاختیار و کتاب رسمالخط تعلیق اثر حسین فیضآبادی
- طراحی آزاد طبق آموختههای تعلیقی و تحریر و نگارش جملات کوتاه
- اجرای رایانهای نمونههای مختلف از طراحی خط مورد نظر
- انتقال حروف به نرمافزار طراحی تایپ و رفع ایرادات همنشینی
- ویرایش نهایی قلم اختیار و آزمودن خروجیهای آن در متن
در پایان باید گفت قلم یا فونت اختیار با داشتن زیباییهای بصری بسیار و ویژگیهای گرافیکی منحصربهفرد، یکی از بهترین فونتهای فارسی برای طراحی بنر، پوستر، اسم، لوگو و… است و استفاده از آن در طراحیهای سنتی و مذهبی توصیه میشود.
آیا فونت اختیار رایگان است؟
خیر، فونت فارسی اختیار فونت پولی می باشد که برای استفاده از آن بایستی از سایت مریم سافت خریداری نمائید، همچنین برای استفاده از این فونت نیاز به برنامه قلم برتر دارید که بعد خرید بصورت رایگان در اختیار شما قرار داده میشود.
آیا امکان استفاده از این فونت در گوشی موبایل وجود دارد؟
این فونت قفل گذاری شده است و تنها به کمک برنامه قلم برتر در کامپیوتر می توانید از آن استفاده کنید، در نتیجه امکان استفاده در موبایل وجود ندارد.
